สื่อแข่งดุ รายงานข่าวสืบสวนคดีดังระดับประเทศ
สวมบทบาท Gate Keeper ตีแผ่ข้อมูลเชิงลึก
อ. กฤติกา นพรัตน์
กระแสความแรงของคดีดังๆ คงไม่พ้นคดี The i CON GROEUP ตามด้วยทนายตั้ม VS พี่อ้อย เชน-ธนา ดาราดัง และคดี และคดีหมอบุญ นายแพทย์บุญ วนาสิน ผู้ก่อตั้ง ธนบุรีเฮลท์กรุ๊ป THG ธุรกิจโรงพยาบาลและสุขภาพ
สื่อดั้งเดิม สื่อออนไลน์ สื่อสังคม สื่อดิจิทัล แข่งกันนำเสนอเรื่องราวเจาะลึกเบื้องหน้าเบื้องหลังผู้ต้องหาและทีมอย่างต่อเนื่อง เหมือนดูซีรีส์ที่มีการหักเหลี่ยมหักมุมแทบทุกวัน รายการดัง ทั้งโหนกระแส ช่อง 33 สนธิ TALK ไทยรัฐทีวี ช่อง 32 รายการคนดังนั่งเคลียร์ ช่อง 8 แข่งกันนำเสนอเรื่องราว เหตุการณ์ต่างๆของคดีดังกล่าวกันตลอดเวลา
นำเสนอทั้งสื่อดิจิทัล Digital Media สื่อสังคม Social Media ทุกแพลตฟอร์ม เพื่อให้ผู้รับสาร ทุกเพศ ทุกวัย ทุกอายุ ได้รับรู้ข้อข่าวสารอย่างครบถ้วน การรายงานข่าวเชิงลึกตามหลัก 5 W 1 H
กรอบแนวคิดเชิงวิชาการ Facebook, X แนวคิดสื่อสังคม การเมือง เศรษฐกิจ สังคม การใช้ การรายงานข่าวเชิงสืบสวนสอบสวน ความพึงพอใจ จริยธรรม และกฎหมายสื่อ
Ulmann John (1995) กล่าวว่า ข่าวสืบสวนเป็นผลจากการริเริ่มของบุคคลหรือของผู้สื่อข่าว เป็นเรื่องที่บุคคล กลุ่มบุคคล หรือองค์กรต้องการปกปิดเป็นความลับ การสืบสวนต้องประกอบด้วยส่วน เบื้องต้น 1 ประการ คือ 3) ต้องเป็นรายงานที่กระทำด้วยตัวผู้สื่อข่าวเอง ไม่ใช่การรายงานจากการสืบสวน ของผู้อื่น 2) เรื่องนั้นต้องเกี่ยวกับบางสิ่งบางอย่างที่มีความสำคัญยิ่งต่อส่วนรวม และ 3) เป็นเรื่องที่มีผู้ พยายามปิดบังจากการรับรู้ของสาธารณชน
แนวคิดเกี่ยวกับข่าวสืบสวน อ.มาลี บุญศิริพันธ์ (2548) ให้ความหมายของข่าวสืบสวนว่า เป็นข่าวที่มีเป้าหมายในการใช้วิธีการ สื่อข่าวอย่างมีประสิทธิภาพ เพื่อต้องการเจาะลึก ขุดคุ้ย สืบสวน เปิดโปง และรายงานข้อมูล/ ข้อเท็จจริงที่ ถูกปกปิดอย่างเร้นลับ จนได้ความจริงมานำเสนอต่อผู้อ่านให้รับรู้เข้าใจในรูปแบบต่างๆ โดยเรื่องที่ขุดคุ้ยมัก เป็นเรื่องที่ผู้เกี่ยวข้องไม่ต้องการเปิดเผยให้สาธารณชนได้รับทราบ การเปิดเผยความจริงที่ซุกซ่อนด้วยเจตนาที่ไม่สุจริตให้ปรากฏต่อสังคม ข่าวสืบสวนจึงต้องเป็นเรื่องที่เกี่ยวข้องกับผลประโยชน์ ความเสียหายของสาธารณชน
Steve Hill # Paul Lashmar. 2014. p.145 สื่อสังคมออนไลน์เปลี่ยนกฎของสื่อมวลชน และบรรณาธิการที่เปรียบเสมือนเป็นนายประตูข้อมูลข่าวสาร ผู้อ่าน คือ ผู้บริโภคเนื้อหา สื่อมวลชน คือ ผู้ผลิตเนื้อหา บรรณาธิการเป็นผู้คัดเลือกเนื้อหาและควบคุมคุณภาพ
การทำหน้าที่สื่อนำเสนอ รายงาน วิเคราะห์ เรื่องราวคดีดังๆเชิงลึก ทำให้ผู้รับสารได้รับประโยชน์สูงสุด จากการรับรู้ข้อมูลข่าวสารดังกล่าว สร้างปรากฎการณ์ที่ดีในวงการสื่อ เนื่องจากผู้เสียหาย คือ ประชาชนคนไทย
แม้ว่าอาจจะมีบางสื่อ ทำหน้าที่สร้างกระแส โดยไม่ได้ตรวจสอบข้อมูลแหล่งข่าวให้ชัดเจน อาจจะส่งผลเสียหายต่อรูปคดี หรือสูญเสียความน่าเชื่อถือของสื่อที่สวมบทบาทนายทวารประตูข่าวสาร Gate Keeper
สื่อต้องตระหนักว่าการรายงานข่าวเชิงลึก เชิงสืบสวน Investigative นั้น ต้องนำเสนอข้อมูลข่าวสาร เนื้อหา ให้ครบถ้วน ถูกต้อง เที่ยงธรรม มีจริยธรรมและมีความรับผิดชอบต่อสังคม ไม่โอนเอียงไปทางฝ่ายใดฝ่ายหนึ่ง
หากสื่อนำเสนอข้อมูลด้านเดียว หรือแสดงความคิดเห็นส่วนตัวเข้าข้างฝ่ายใดฝ่ายหนึ่ง และใช้ถ้อยคำหยาบคาย ทำให้ผู้ใช้สื่อสังคม Social Media เห็นข้อมูลด้านเดียวซ้ำๆเป็นเวลานาน ข้อมูลเหล่านั้นสามารถเปลี่ยนแปลงความคิดผู้รับสารได้ เสมือนเสียงสะท้อนในห้องที่มองไม่เห็น Echo Chamber Effect
ทฤษฎีความรับผิดชอบต่อสังคม(Social Responsibility Theory) สื่อมวลชนต้องมีความรับผิดชอบต่อสังคม ไม่ว่าจะเป็นสื่อหนังสือพิมพ์ หนังสือพิมพ์ออนไลน์ นิตยสารออนไลน์ สื่อสังคมออนไลน์ สื่อดิจิทัลเจ้าของสื่อและนักสื่อสารมวลชนทุกประเภท ต้องแสดงความรับผิดชอบต่อสังคม และมีจรรยาบรรณ(ethics codes) ต่อผู้รับสาร ผู้ชม ผู้ใช้สื่อ
มิฉะนั้น สื่ออาจจะโดนฟ้องร้อง ข้อหาหมิ่นประมาทผู้อื่น ตาม ความผิดฐานหมิ่นประมาท (มาตรา 326) การใส่ความผู้อื่นต่อบุคลที่สาม โดยน่าจะทำให้ผู้อื่นเสียชื่อเสียง ถูกดูหมิ่น หรือถูกเกลียดชัง โทษ : จำคุกไม่เกิน 1 ปี หรือปรับไม่เกิน 20,000 บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ
อย่างไรก็ตาม การที่สื่อส่วนใหญ่ให้ความสำคัญกับการรายงานข่าวเชิงลึก เชิงสืบสวนสอบสอนอย่างต่อเนื่อง โดยเฉพาะคดีดังๆ ที่ผู้ถูกกล่าวหา อยู่ในวงการศิลปิน ทนายความ แพทย์ ซึ่งเป็นอาชีพที่สังคมประชาชนส่วนใหญ่ให้ความเชื่อถือ เชื่อมั่น และเชื่อใจ ส่งผลให้คล้อยตามบุคคลดังกล่าวได้ง่าย
แต่ถ้าประชาชนมีสติ
พิจารณาข้อมูลการลงทุน ที่มีการใช้นวัตกรรมใหม่ๆ แพลตฟอร์มใหม่ๆ มาจูงใจในการลงทุน ผู้รับสารในยุคดิจิทัลยิ่งต้องตรวจสอบให้เข้มข้นเป็นพิเศษ ก่อนที่จะหลงเชื่อลงทุนไปมากมาย จนสูญเสียทั้งทรัพย์สิน เงินทอง บางครอบครัวถึงกับสูญเสียชีวิตคนในครอบครัวไป
ไม่มีการลงทุนใด ที่ได้รับผลตอบแทนสูง แล้วจะไม่เสี่ยงสูงเช่นกัน ขอให้เราดำเนินชีวิตอย่างพอเพียง ลงทุนอย่างพอเพียง จะลดความเสี่ยงในการใช้ชีวิตได้พอสมควร ตามหลักปรัชญา การใช้ชีวิตอย่างพอเพียง ตามรอยพ่อหลวง รัชกาลที่ 9
เอกสารอ้างอิง :
พจนานุกรม ศัพท์นิเทศศาสตร์ร่วมสมัย ฉบับราชบัณฑิตยสภา. สำนักพิมพ์ ธนาเพรส. พิมพ์ครั้งที่ 1 พ.ศ. 2566
The Cyber Mindset ฉลาดใช้ชีวิตติดดิจิทัล. ปริญญา หอมอเนก สำนักพิมพ์ เอซิส โปรเฟสชั่นนัล เซ็นเตอร์. พิมพ์ครั้งที่ 2 เดือนกุมภาพันธ์ พ.ศ. 2566
พ.ร.บ.คุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคล พ.ศ.2565
พ.ร.บ.การรักษาความมั่นคงปลอดภัยไซเบอร์ พ.ศ.2562
พ.ร.บ.ว่าด้วยการกระทำความผิดเกี่ยวกับคอมพิวเตอร์ ฉบับที่ 2 พ.ศ.2560
ดรุณี หิรัญรักษ์. (2558) จริยธรรมสื่อ (Media Ethics)
กรุงเทพฯ : จรัลสนิทวงศ์การพิมพ์
Mass Media Law. ชื่อผู้แต่ง Don R. Pember. สำนักพิมพ์ McGraw-Hill Higher Education ปีที่พิมพ์ ค.ศ.2003.
พิรงรอง รามสูต. (2557). การกำกับดูแลเนื้อหาอินเทอร์เน็ต.กรุงเทพมหานคร: ศูนย์ศึกษานโยบายสื่อคณะนิเทศศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
iclickgroup@iclick.co.th
|
